Καρκίνος μαστού: Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου;
Η αιτία εμφάνισης καρκίνου μαστού δεν έχει εξακριβωθεί έχουν όμως τεκμηριωθεί ορισμένοι παράγοντες κινδύνου που συμβάλλουν στην πιθανότητα για να αναπτυχθεί καρκίνος μαστού. Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε αυτούς τους παράγοντες καθώς ο καρκίνος του μαστού αποτελεί τη συχνότερη κακοήθεια στις γυναίκες και τη δεύτερη αιτία θανάτου μετά τον καρκίνο του πνεύμονα.
Η παρουσία των παραγόντων κινδύνου δεν συνεπάγεται απαραίτητα την ανάπτυξη καρκίνου μαστού ωστόσο δεδομένου ότι υπάρχουν παράγοντες που μπορούν να τροποποιηθούν η κάθε γυναίκα μπορεί με τις επιλογές της να συμβάλλει σημαντικά στην μείωση αυτού του κινδύνου.
Οι παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη καρκίνο μαστού περιλαμβάνουν:
- Ηλικία: Όσο μεγαλώνετε τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα να εμφανίσετε καρκίνο του μαστού. Η πλειονότητα των καρκίνων εμφανίζεται μετά την ηλικία των 50.
- Φύλο. Στο γυναικείο φύλο η συχνότητα εμφάνισης είναι μεγαλύτερη ενώ ο καρκίνος του μαστού στους άνδρες έχει πιθανότητα εμφάνισης 1%.
- Πυκνότητα των μαστών: Καθιστά δυσκολότερη την εξέταση του μαστού, χρήζει συμπληρωματικού ελέγχου με υπερηχογράφημα και μελέτες δείχνουν ότι παρουσιάζουν υψηλότερη πιθανότητα ανάπτυξης κακοήθειας.
- Γονίδια: Οι γυναίκες με παρουσία γονιδιακών μεταλλάξεων όπως BRCA1, BRCA2, PALB2, CHEK2 και άλλων στις ίδιες ή σε συγγενείς πρώτου βαθμού καθώς και σε γυναίκες με σύνδρομα Li Fraumeni, Cowden Syndrome που οφείλονται σε γονιδιακές μεταλλάξεις TP53, PTEN.κ
- Θετικό οικογενειακό ιστορικό: γυναίκες με βεβαρυμμένο οικογενειακό ιστορικό με καρκίνο μαστού ή ωοθηκών στις μητέρες ή αδελφές τους. Ο κίνδυνος είναι πενταπλάσιος όταν υπάρχουν δύο συγγενείς πρώτου βαθμού με καρκίνο μαστού.(μητέρα, γιαγιά, αδελφή, κόρη)
- Η πρώιμη εμμηναρχή (πριν την ηλικία των 12) και η καθυστερημένη εμμηνόπαυση (μετά την ηλικία των 55)
- Ατομικό ιστορικό ακτινοθεραπείας στο θώρακα (σε περίπτωση λεμφώματος) σε νεαρή ηλικία (κάτω των 30 ετών)
- Ιστορικό προηγούμενης κακοήθειας στο μαστό ή στις ωοθήκες στο παρελθόν
- Παρουσία ατύπων αλλοιώσεων στο μαστό όπως ADH (άτυπη λοβιακή υπερπλασία), LCIS (λοβιακό μη διηθητικό καρκίνωμα μαστού).
- Ηλικία πρώτου τοκετού: Οι γυναίκες που τεκνοποιούν μετά την ηλικία των 35 έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου μαστού.
- Ατεκνία. Οι γυναίκες που δεν έχουν τεκνοποιήσει έχουν 18% μεγαλύτερη πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου μαστού
- Ορμονικά υποκατάστατα: Η μακροχρόνια χρήση σκευασμάτων που περιέχουν οιστρογόνα ή προγεστερόνη μετά την εμμηνόπαυση αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου μαστού ιδιαίτερα εάν διαρκεί για πάνω από 5 έτη.
- Εξωσωματική γονιμοποίηση – IVF: Δεν έχει αποδειχθεί η σαφής συσχέτιση της με την εμφάνιση καρκίνου μαστού ώστε να συμπεριλαμβάνεται στους παράγοντες κινδύνου ωστόσο η έκθεση του μαστού σε επαναλαμβανόμενη χρήση ορμονών πρέπει να αποφεύγεται.
- Τρόπος ζωής:
Ο τρόπος ζωής είναι ίσως ο πρώτος και ευκολότερος από τους παράγοντες κινδύνου για καρκίνο μαστού που μπορεί να επηρεάσει και να αλλάξει μία γυναίκα. Παρακάτω αναφέρονται οι σημαντικότεροι (διαβάστε περισσότερα για τον τρόπο ζωής και τον καρκίνο του μαστού εδώ):
Κάπνισμα: Έχει συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης κακοήθειας
Αλκοόλ: Η καθημερινή χρήση αλκοόλ επηρεάζει το μαστό γιατί αυξάνει τη συγκέντρωση οιστρογόνων στο αίμα. Δυο ποτήρια αλκοόλ αυξάνουν κατά 30% την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου μαστού
Διατροφή: Τροφές πλούσιες σε ζωικά λιπαρά και ζάχαρη και χαμηλές σε φυτικές ίνες σχετίζονται με αυξημένο ποσοστό εμφάνισης κακοήθειας.
Παχυσαρκία: Οι υπέρβαρες και παχύσαρκες γυναίκες έχουν αυξημένα επίπεδα οιστρογόνων. Ως εκ τούτου έχουν διπλάσια πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου μαστού, διπλάσια πιθανότητα υποτροπής σε περίπτωση που νόσησαν από καρκίνο του μαστού και διπλάσια πιθανότητα θανάτου κατά τη διάρκεια της θεραπείας τους σε περίπτωση που νοσούν.
Άσκηση: Η συστηματική άσκηση μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου μαστού, συγκεκριμένα 2,5 ώρες άσκησης την εβδομάδα μειώνουν κατά 40%την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου μαστού.