Μαστογραφία: όσα πρέπει να γνωρίζετε

Αν και η μαστογραφία αποτελεί αποτελεί την εξέταση εκλογής για την έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του μαστού καθώς και άλλων καλοήθων παθήσεων του μαστού πολλές γυναίκες, λανθασμένα, αμελούν να την πραγματοποιούν ή έχουν πολλές απορίες που αφορούν τη μαστογραφία και δεν ρωτούν την ιατρό τους.

Τι είναι η μαστογραφία;

Πρόκειται για μια ακτινολογική εξέταση που απεικονίζει μορφολογικά και ανατομικά τυχόν αλλοιώσεις του μαστού. Αξίζει να σημειωθεί ότι με ένταξη της μαστογραφίας στον προληπτικό έλεγχο κατέστη δυνατό να ανιχνεύσουμε πρώιμους καρκίνους με τη δυνατότητα θεραπείας και ίασης από τη νόσο.

Ποιες μέρες του κύκλου γίνεται η μαστογραφία;

Ο βέλτιστος χρόνος για τον προληπτικό μαστογραφικό έλεγχο είναι μεταξύ 7ης και 12ης ημέρας του εμμηνορησιακού κύκλου.

Πότε πρέπει να γίνεται η πρώτη μαστογραφία και κάθε πότε να επαναλαμβάνεται;

Η κλινική μαστογραφία διενεργείται ανεξαρτήτως ηλικίας όταν υπάρχουν διαταραχές/μάζες στο μαστό τις οποίες εντοπίζει ο γιατρός ή η ίδια η ασθενής, προκειμένου να εκτιμηθεί η φύση τους.

Σε γυναίκες με αρνητικό ατομικό και κληρονομικό ιστορικό η προληπτική μαστογραφία διενεργείται σε ετήσια βάση από τα 40 έως τα 74 έτη. Δεδομένης της αύξησης εμφάνισης καρκίνου μαστού στις νέες ηλικίες τις τελευταίες δεκαετίες και λόγω της επιθετικής συμπεριφοράς αυτού του καρκίνου είναι προτιμότερο να γίνεται μια μαστογραφία στα 35 με 37 έτη που ονομάζεται μαστογραφία αναφοράς.

Όλες οι γυναίκες ανεξαρτήτως ηλικίας και ιστορικού πρέπει να υποβάλλονται σε έλεγχο των μαστών ανά τακτά διαστήματα.

Ειδικές οδηγίες:

-Σε γυναίκες με θετικό οικογενειακό ιστορικό καρκίνου μαστού σε συγγενή πρώτου βαθμού (γονέας, αδερφός ή παιδί):

Ο ετήσιος μαστογραφικός έλεγχος ξεκινά το αργότερο 10 χρόνια πριν από την ηλικία της πιο πρώιμης διάγνωσης στην οικογένεια (αλλά όχι νωρίτερα από την ηλικία των 25 ετών και όχι αργότερα από την ηλικία των 40 ετών)

-Σε γυναίκες με γενετική προδιάθεση για καρκίνο μαστού ,παρουσία γονιδιακής μετάλλαξης BRCA,PTEN,PALB2,CDH1 κ.α :

Ο ετήσιος μαστογραφικός έλεγχος ξεκινά μετά την ηλικία των 25 ετών.

-Σε γυναίκες με ιστορικό ακτινοβολίας μανδύα (ακτινοθεραπεία που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της νόσου του Hodking και ορισμένων άλλων παθήσεων) πριν απο την ηλικία των 32 ετών:

Ο ετήσιος μαστογραφικός έλεγχος ξεκινά οκτώ χρόνια μετά την ακτινοθεραπεία.

Μέχρι ποια ηλικία πρέπει να γίνεται μαστογραφία;

Το ανώτερο ηλικιακό όριο για την ετήσια μαστογραφία διεθνώς είναι γύρω στα 74 έτη, ωστόσο ο ειδικός μαστολόγος, εξετάζοντας τη γυναίκα, συνεκτιμώντας τους παράγοντες κινδύνου ξεχωριστά για κάθε γυναίκα, κρίνει τη συνολική της υγεία και το προσδόκιμο της ζωής της και αναλόγως τροποποιεί τη συχνότητα της απεικόνισης του μαστού. Εφόσον η γενική κατάσταση της υγείας της είναι καλή μπορεί να συνεχίσει τον έλεγχο της ανά διετία. Μια γυναίκα που είναι σε θέση να κάνει θεραπείες οφείλει να υποβάλλεται σε εξετάσεις μαστού ώστε να δοθεί η κατάλληλη θεραπευτική προσέγγιση.

Είναι επικίνδυνη η ακτινοβολία της μαστογραφίας;

Ένας “μύθος” που αναφέρεται συχνά είναι ότι ο μαστογραφικός έλεγχος έχει ακτινοβολία γι αυτό και δεν πρέπει να γίνεται τακτικά. Το παραπάνω είναι εντελώς λάθος καθώς η ποσότητα ιοντιζουσας ακτινοβολίας από μια μαστογραφία αντιστοιχεί σε ακτινοβολία ενός ταξιδιού με αεροπλάνου δυο ωρών. Δεν θεωρείται επικίνδυνη, ειδικά κιόλας αν αναλογιστεί καθείς το όφελος που προκύπτει από την έγκαιρη διάγνωση που μπορεί να επιτευχθεί.

Πονάει και πόση ώρα διαρκεί;

Η συμπίεση του μαστού είναι απαραίτητη γιατί επιτρέπει το πάχος του μαστού να είναι ομοιόμορφο για να το δούμε στο σύνολο του και περιλαμβάνει μικρότερη δόση ακτινοβολίας και υψηλότερη ποιότητα εικόνας καθώς εξετάζεται ένα λεπτότερο στρώμα ιστού. Αυτό μπορεί να προκαλέσει ενόχληση ή σε ορισμένες περιπτώσεις αυξημένης πυκνότητας μαστού πόνο ο οποίος όμως διαρκεί λίγα δευτερόλεπτα. Συστήνουμε στις γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας να υποβάλλονται σε μαστογραφία μεταξύ 7ης και 12ης ημέρας του κύκλου όπου τα επίπεδα των ορμονών δεν προκαλούν οιδήματα που συνοδεύονται με πόνο και αυξημένη ευαισθησία.
Η εξέταση στο σύνολο της και ανάλογα με το εάν είναι κλινική (στην οποία ενδέχεται να χρειαστούν έξτρα λήψεις) ή προληπτική διαρκεί περίπου 5 με 10 λεπτά

Πρέπει να συνδυάζουμε τη μαστογραφία με υπέρηχο; Χρειάζεται και κάποια άλλη εξέταση;

Σε νεότερες γυναίκες, στην περίπτωση αυξημένης πυκνότητας μαστών, παρουσίας γονιδιακών μεταλλάξεων ή τυχόν ευρημάτων στην κλινική εξέταση ή το μαστογραφικό έλεγχο, είναι αναγκαία η συμπληρωματική απεικόνιση με υπερηχογράφημα μαστών.

Αναλόγως ενδέχεται να χρειαστεί περαιτέρω διερεύνηση με μαγνητική μαστών για οποιαδήποτε βλάβη του μαστού με άτυπα χαρακτηριστικά, αυξημένη αγγείωση ή/και αλλαγής μεγέθους και μορφολογίας.

Πρέπει να συνδυάζεται με ψηλάφηση;

Οι γυναίκες πρέπει να γνωρίζουν ότι παρόλη την υψηλή ευαισθησία των σημερινών διαγνωστικών μεθόδων ένα ποσοστό καρκίνων (8% με 30%) δεν μπορεί να διαγνωστεί.

Η κλινική εξέταση από ειδικό είναι αναγκαία και απαραίτητη. Δεν αντικαθιστά τις απεικονιστικές εξετάσεις αλλά τις συμπληρώνει. Ένα ποσοστό αλλοιώσεων του μαστού, της θηλής και των μασχαλιαίων κοιλοτήτων δεν αξιολογούνται επαρκώς μόνο με τις απεικονιστικές μεθόδους. Ο εξειδικευμένος μαστολόγος θα δώσει την ολοκληρωμένη διάγνωση συνεκτιμώντας το ιστορικό, τις εξετάσεις και τα κλινικά ευρήματα από την φυσική εξέταση και θα καθορίσει τόσο το πλάνο παρακολούθησης όσο και το πλάνο αντιμετώπισης.

Είναι αποδεδειγμένο ότι η ψηφιακή μαστογραφία εάν συνδυαστεί με κλινική εξέταση από εξειδικευμένο μαστολόγο και συμπληρωματικό υπερηχογράφημα ή/και μαγνητική επιτρέπουν την έγκαιρη και έγκυρη διάγνωση σε ποσοστό 99%!

Τι αποτελέσματα δείχνει η μαστογραφία;

Η μαστογραφία αναδεικνύει:

-Την πυκνότητα των μαστών

Το ποσοστό κατανομής δηλαδή των ινωδών και αδενικών στοιχείων σε σχέση με το λιπώδη ιστό του μαστού. Η αυξημένη πυκνότητα συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου μαστού καθώς επίσης και δυσχερέστερη απεικόνιση του μαστού με μαστογραφία.

-Αποτιτανώσεις

Πρόκειται για παρουσία αλάτων ασβεστίου σε περιοχές αυξημένης δραστηριότητας στον ιστό του μαστού που μπορούν να δημιουργηθούν σε καλοήθεις και κακοήθεις καταστάσεις του μαστού. Διακρίνουμε τις μακροαποτιτανώσεις (καλοήθεις,οφείλονται σε φλεγμονές, τραυματισμούς, φυσιολογικές αλλαγές των αγγείων)και τις μικροαποτιτανώσεις (που ανάλογα με την κατανομή και τη μορφολογία τους μπορεί να χαρακτηριστούν ύποπτες και να χρήζουν βιοψίας)

-Μάζες – Ογκίδια

Μπορεί να είναι απλές κύστεις ή ινοαδενώματα αλλά ορισμένες φορές μπορεί να αφορά σε κακοήθεις συμπαγείς μάζες. Τα όρια, το μέγεθος και το σχήμα μιας μάζας είναι ενδεικτικά μιας καλοήθειας ή κακοήθειας. Σε αυτή την περίπτωση κρίνεται απαραίτητη η συμπληρωματική εξέταση με υπερηχογράφημα.

Μαστογραφία και αποσμητικό: τι ισχύει;

Όταν προγραμματίζετε μια μαστογραφία θα πρέπει να αποφεύγετε να φοράτε αποσμητικό μασχάλης ή αντιιδρωτικό. Το ίδιο ισχύει για τυχόν πούδρες, κρέμες, ταλκ ή λοσιόν που εφαρμόζονται στις μασχαλιαίες κοιλότητες, στην περιοχή του θώρακα ή του μαστού. Τα προϊόντα αυτά μπορούν να επηρεάσουν την ποιότητα των εικόνων και αυτό γιατί το αποσμητικό μπορεί να μοιάζει με αποτιτανώσεις. Πολλά αποσμητικά περιέχουν μεταλλικές ουσίες όπως το αλλουμίνιο που απορροφούν τις ακτίνες Χ και απεικονίζονται σαν αποτιτανώσεις. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μία λανθασμένη εικόνα και να οδηγήσει σε περαιτέρω αχρείαστες εντοπιστικές λήψεις.

Γυναίκες με ενθέματα σιλικόνης μπορούν να κάνουν; Μπορεί να προκαλέσει ζημιά στα ενθέματα;

Η μαστογραφία μαστών μπορεί να πραγματοποιηθεί με ασφάλεια σε ασθενείς με ενθέματα σιλικόνης με την προϋπόθεση να πραγματοποιείται από εξειδικευμένο προσωπικό και εφαρμογή ειδικών τεχνικών απεικόνισης και τοποθέτησης του μαστού.

Έχετε περισσότερες απορίες ή ερωτήσεις για τη μαστογραφία; Επικοινωνήστε μαζί μας εδώ