Τι είναι η μαστίτιδα;
Η μαστίτιδα είναι μια φλεγμονώδης πάθηση του μαστού που συμβαίνει συχνά όχι στην εγκυμοσύνη, αλλά κατά τη διάρκεια του θηλασμού (γνωστή ως μαστίτιδα γαλουχίας), ωστόσο μπορεί να εμφανιστεί και σε γυναίκες κάθε ηλικίας ανεξάρτητα από το εάν θηλάζουν ή όχι. Ιδιαίτερα εμφανίζεται σε άτομα που καπνίζουν, έχουν διαβήτη ή άλλες παθήσεις που επηρεάζουν το ανοσοποιητικό τους σύστημα. Σε πιο σπάνιες περιπτώσεις, η μαστίτιδα μπορεί να προκληθεί από σαρκοείδωση, φυματίωση ή να είναι ιδιοπαθής, δηλαδή να εντάσσεται στο πλαίσιο αυτοάνοσων νοσημάτων.
Σε ποια είδη χωρίζεται;
Συνήθως όταν μιλάμε για μαστίτιδα αναφερόμαστε σε αυτή που σχετίζεται με τον θηλασμό, η οποία εμφανίζεται μέσα στους πρώτους τρεις μήνες ή μπορεί και αργότερα. Τα συνηθέστερα μικρόβια που την προκαλούν είναι ο σταφυλόκοκκος, ο στρεπτόκοκκος και σπανιότερα η ψευδομονάδα. Πιο συγκεκριμένα, υπάρχουν διάφορες μορφές μαστίτιδας, οι οποίες ταξινομούνται ως εξής:
- οξεία και χρόνια
- εντός θηλασμού (γαλακτική).
- εκτός θηλασμού (μη γαλακτική).
- μαστίτιδα λόγω ειδικών λοιμώξεων (π.χ. φυματίωση) ή αυτοάνοσα αίτια
Επιπλέον, η μαστίτιδα ανάλογα με την αιτία, την πορεία και τον χρόνο εμφάνισής της, διακρίνεται στα εξής είδη:
- μαστίτιδα των νεογνών και της εφηβείας, λόγω περίσσειας οιστρογόνων
- γαλακτική μαστίτιδα. Είναι ο πιο συνηθισμένος τύπος που εμφανίζεται κατά τη διάρκεια του θηλασμού και οφείλεται σε στάση ή ανεπαρκή αποστράγγιση του γάλακτος καθώς και σε βακτηριακή μόλυνση. Συχνά σχετίζεται με σπάνια σίτιση, απόφραξη πόρων ή τραυματισμό του μαστού.
- περιπορική μαστίτιδα (ή περιθηλαία). Πρόκειται για μη γαλακτική, χρόνια φλεγμονώδη νόσο που συμβαίνει κυρίως σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας. Προκαλείται από φλεγμονή και μόλυνση των γαλακτοφόρων πόρων κάτω από τη θηλή.
- κοκκιωματώδη μαστίτιδα. Είναι σπάνια, μη γαλακτική μορφή που εμφανίζεται κυρίως σε γυναίκες εντός 5 ετών μετά τη γέννα. Μπορεί να μοιάζει με συμπτώματα καρκίνου μαστού, αλλά είναι καλοήθης και έχει αυτοάνοσα χαρακτηριστικά.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η μαστίτιδα στην εμμηνόπαυση είναι σπάνια αλλά μπορεί να συμβεί, συνήθως ως φλεγμονή του μαστού με συμπτώματα όπως πόνο, ερυθρότητα, θερμότητα και πιθανό πυρετό. Η αντιμετώπιση της μαστίτιδας σε αυτή την ηλικιακή ομάδα βασίζεται σε συντηρητικά μέτρα και πιθανή φαρμακευτική αγωγή.
Ποιά είναι τα αίτια της μαστίτιδας
Η αιτία της μαστίτιδας σε γυναίκες που θηλάζουν σχετίζεται με την είσοδο βακτηρίων στο μαστικό αδένα, τα οποία βρίσκουν πρόσφορο έδαφος εξαιτίας στάσης γάλακτος. Η ανάπτυξη μαστίτιδας μπορεί να ευνοηθεί από:
- την παρουσία βλαβών της θηλής (ραγάδα θηλής, σχισμένο δέρμα) οι οποίες επιτρέπουν την εισχώρηση παθογόνων μικροοργανισμών
- τη διαστολή των γαλακτοφόρων πόρων (των αγωγών που φέρνουν το γάλα στη θηλή)
- τη στάση γάλακτος όταν δεν αδειάζει καλά ο μαστός, γεγονός που οδηγεί σε απόφραξη των γαλακτοφόρων πόρων
- την κακή τοπική υγιεινή
- τη λανθασμένη προσκόλληση ή τον θηλασμό μόνο από το ένα στήθος, που προκαλεί στασιμότητα γάλακτος
- το άγχος, την κούραση, την ανεπαρκή διατροφή της μητέρας και το εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα
- τα μικρόβια που υπάρχουν στο δέρμα ή στο στόμα του βρέφους, όπως ο χρυσίζων σταφυλόκοκκος και ο στρεπτόκοκκος
Τι συμπτώματα έχει η μαστίτιδα;
Τα βασικότερα συμπτώματα, βάσει των οποίων μπορείτε να καταλάβετε ότι πάσχετε από μαστίτιδα είναι τα εξής:
- ερυθρότητα και πρήξιμο στην περιοχή του μαστού
- πόνος και αίσθημα καύσους (κάψιμο) κατά τη διάρκεια του θηλασμού
- υπερθερμία (τοπική αύξηση της θερμοκρασίας του δέρματος, δηλαδή το στήθος είναι πιο ζεστό σε σχέση με το υπόλοιπο σώμα)
- πιθανό έκκριμα από τη θηλή, αιμορραγία ή πύον
- ψηλαφητή επώδυνη σκληρία και οίδημα στον μαστό
Ενίοτε σε περιπτώσεις σοβαρής μαστίτιδας μπορεί να εκδηλωθεί πυρετός και ρίγος, πόνο και κόπωση.
Διάγνωση
Στη μαστίτιδα εκτός από την κλινική εξέταση και τη λήψη στην αρχή του ιατρικού ιστορικού του ασθενούς, είναι σημαντικός ο έλεγχος με υπερηχογράφημα για περαιτέρω αξιολόγηση ώστε να εντοπιστούν τυχόν αποστήματα μαστού.
Στην περίπτωση που βρεθεί απόστημα μαστού είναι αναγκαία η (λήψη) παροχέτευση του πύου και η καλλιέργειά του για να προσδιοριστεί το παθογόνο μικρόβιο αλλά να γίνει και αντιβιόγραμμα ώστε να δοθεί στοχευμένη θεραπεία. Η έγκαιρη και ακριβής διάγνωση είναι σημαντική για την πρόληψη επιπλοκών, όπως η δημιουργία αποστήματος.
Πότε Υποχωρεί Η Μαστίτιδα – Πόσο Κρατάει;
Η μαστίτιδα υποχωρεί συνήθως μέσα σε 10 έως 14 ημέρες με την κατάλληλη θεραπεία, ενώ η βελτίωση των συμπτωμάτων είναι εμφανής μέσα σε 24 έως 72 ώρες από την έναρξη της αγωγής.
Αντιμετώπιση – Θεραπεία μαστίτιδας
Το πώς αντιμετωπίζεται η μαστίτιδα είναι ένα θέμα που απασχολεί πολλές γυναίκες και ειδικότερα εκείνες που θηλάζουν. Παρακάτω αναφέρονται όλα τα βήματα αντιμετώπισης της μαστίτιδας:
- χορήγηση παυσίπονων (ιμπουπροφαίνη ή παρακεταμόλη) για αντιμετώπιση του πόνου και μετά το πέρας του θηλασμού, τοποθέτηση κρύων επιθεμάτων στον μαστό.
- λήψη αντιβιοτικών συμβατών με τον θηλασμό αφού πρώτα ληφθεί καλλιέργεια σε περίπτωση που έχει εντοπιστεί απόστημα. Ο θηλασμός μπορεί να συνεχιστεί με ασφάλεια ακόμη και κατά τη διάρκεια λήψης αντιβίωσης και παυσίπονων πάντα μετά από σύσταση από τον θεράποντα ιατρό. Η συνέχιση του θηλασμού συμβάλλει σημαντικά στην αποσυμφόρηση του μαστού και, μάλιστα, συστήνεται να τοποθετείται το βρέφος πρώτα στον πάσχοντα μαστό ώστε να επιτευχθεί ένα καλό άδειασμα του αδένα. Εάν αυτό είναι επώδυνο συνιστάται έναρξη από τον υγιή μαστό και τοποθέτηση του βρέφους στον πάσχοντα μαστό όταν ξεκινήσει η ροή του γάλακτος.
- παροχέτευση του πύου με βελόνη, σε περίπτωση που έχει εντοπιστεί απόστημα.
Όταν το απόστημα είναι μεγάλο, βαθιά στον μαστό, που δεν ανταποκρίνεται στη φαρμακευτική αγωγή, είναι αναγκαία η διάνοιξη και ο χειρουργικός καθαρισμός για περαιτέρω αντιμετώπιση. Ωστόσο, κάποια επιφανειακά αποστήματα ανοίγουν αυτόματα και τότε απαιτείται μια καλή περιποίηση του τραύματος συνδυαστικά με μια κατάλληλη θεραπεία με αντιβίωση.
Οδηγίες για τις θηλάζουσες
Σε περίπτωση που είστε σε θηλάζουσα κατάσταση και έχετε μαστίτιδα λεχώνας συστήνεται να:
- πίνετε πολλά υγρά και να ξεκουράζεστε
- αποφύγετε τα στενά σουτιέν και τις στενές μπλούζες
- Αποφύγετε ή περιορίστε σημαντικά το κάπνισμα
- τοποθετήστε ζεστά επιθέματα στον μαστό ή να κάνετε ένα ζεστό ντουζ πριν τον θηλασμό
- συνεχίστε τον θηλασμό
- κάνετε μασάζ στον μαστό με ήπιες σταθερές κινήσεις προς τη θηλή
- προσέξτε τυχόν τραυματισμούς της θηλής και να ενημερώσετε τον ειδικό σε περίπτωση παρουσίας αίματος στη θηλή ή στο γάλα
Πρόληψη
Η πρόληψη της μαστίτιδας περιλαμβάνει τα εξής βασικά μέτρα:
- σωστή τοποθέτηση του βρέφους στο στήθος κατά τη διάρκεια του θηλασμού, ώστε να επιτυγχάνεται καλή προσκόλληση και πλήρης εκκένωση του γάλακτος
- συχνό τάισμα του βρέφους για να αποφεύγεται η συσσώρευση γάλακτος και η απόφραξη των γαλακτοφόρων πόρων
- τακτικό μασάζ στο στήθος, ιδιαίτερα πριν τον θηλασμό, και εφαρμογή ζεστών κομπρεσών ή επιθεμάτων για καλύτερη ροή του γάλακτος
- χρήση ψυχρών επιθεμάτων μετά τον θηλασμό για ανακούφιση και μείωση φλεγμονής
- απομάκρυνση γάλακτος με θήλαστρο ή με το χέρι, ειδικά σε περιπτώσεις υπερπαραγωγής ή αν το μωρό δεν μπορεί να θηλάσει καλά
- προσοχή στην υγιεινή των χεριών και του στήθους πριν τη διαδικασία του θηλασμού
- αποφυγή στενών ή κακής εφαρμογής στηθόδεσμων που μπορεί να πιέζουν και να εμποδίζουν τη ροή του γάλακτος
- επαρκή ξεκούραση και ισορροπημένη διατροφή της μητέρας για καλύτερη γενική υγεία και αντοχή
- άμεση αντιμετώπιση οποιωνδήποτε συμπτωμάτων όπως πόνος, ερυθρότητα ή πρήξιμο, με ιατρική συμβουλή αν χρειαστεί
Για περισσότερες πληροφορίες αναφορικά με το τι είναι, πόσο κρατάει, πώς αντιμετωπίζεται και πότε υποχωρεί η μαστίτιδα, απευθυνθείτε στην Δρ. Κουλούρα. Η μαστολόγος, Γενική Χειρουργός με εξειδίκευση στη χειρουργική ογκολογία του μαστού είναι Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και διευθύντρια της Χειρουργικής Κλινικής Μαστού στο Νοσοκομείο Λητώ. Πραγματοποιήστε την επικοινωνία σας με την γιατρό, προγραμματίστε την επίσκεψή σας και λάβετε εξατομικευμένη διάγνωση και θεραπεία.
Έχετε περισσότερες απορίες ή θέλετε να κλείσετε ένα ραντεβού εκτίμησης; Επικοινωνήστε μαζί μας εδώ