Τι Είναι Το Λεμφοίδημα Μαστού;
Το λεμφοίδημα μαστού είναι μια παθολογική κατάσταση κατά την οποία συσσωρεύεται ανώμαλα λέμφος (λεμφικό υγρό) στον ιστό του άνω άκρου ή της περιοχής του μαστού, συνήθως μετά από επεμβάσεις ή θεραπείες για να αντιμετωπιστεί ο καρκίνος του μαστού, όπως η χειρουργική μασχάλης για αφαίρεση λεμφαδένων ή η ακτινοθεραπεία. Το λεμφοίδημα μπορεί να είναι χρόνια κατάσταση που, αν δεν αντιμετωπιστεί σωστά, μπορεί να εξελιχθεί σε σοβαρότερα προβλήματα του δέρματος και των ιστών.
Τι Είναι Το Λεμφικό Σύστημα;
Το λεμφικό σύστημα είναι ένα δίκτυο αγγείων του οργανισμού που αποτελείται από λεμφαγγεία και λεμφαδένες, μέσω των οποίων μεταφέρεται το επιπλέον υγρό των ιστών προς την κυκλοφορία του αίματος και παίζει σημαντικό ρόλο στην ανοσολογική άμυνα του οργανισμού, την απορρόφηση λιπών και τη διατήρηση της ισορροπίας των υγρών στο σώμα.
Λεμφαγγεία
Τα λεμφαγγεία είναι αγγεία του λεμφικού συστήματος που μεταφέρουν τη λέμφο, ένα υγρό που αποτελείται από πρωτεΐνες, νερό, λίπος και απόβλητα των κυττάρων. Βρίσκονται στον διάμεσο ιστό των οργάνων του, εμφανίζονται σαν κομπολόι, λόγω των βαλβίδων που περιέχουν και ποικίλλουν σε μέγεθος.
Λεμφαδένες
Οι λεμφαδένες είναι μικρά όργανα σε σχήμα φασολιού που αποτελούν μέρος του λεμφικού συστήματος και λειτουργούν ως φίλτρα της λέμφου. Στους λεμφαδένες συγκρατούνται και φιλτράρονται διαλυμένα συστατικά εισβολέων όπως βακτήρια, ιοί και καρκινικά κύτταρα, ενώ ταυτόχρονα ενεργοποιείται το ανοσοποιητικό σύστημα. Η διόγκωσή τους συχνά υποδηλώνει ενεργοποίηση λόγω λοίμωξης ή φλεγμονής, ενώ μπορεί να σχετίζεται και με σοβαρότερες καταστάσεις, όπως αυτοάνοσα νοσήματα ή καρκίνο.
Συμπτώματα Λεμφοιδήματος Μαστού
Τα συμπτώματα του λεμφοιδήματος μαστού περιλαμβάνουν:
- πρήξιμο στο χέρι, τα δάχτυλα, τον ώμο ή το στήθος
- αίσθημα βάρους στην περιοχή του άνω άκρου
- πόνο ή δυσφορία, που αρχικά μπορεί να είναι ήπιος και να υποχωρεί με την ξεκούραση
- πάχυνση και σκλήρυνση του δέρματος (ίνωση)
- ξηρό δέρμα, φαγούρα και πιθανές δερματικές αλλαγές όπως ερυθρότητα ή υπερκεράτωση
- αίσθημα μυρμηγκιάσματος ή μούδιασμα
- αυξημένο κίνδυνο λοιμώξεων, όπως κυτταρίτιδα, λόγω της διαταραχής της λέμφου
Στάδια Λεμφοιδήματος Μαστού
Τα στάδια του λεμφοιδήματος μαστού είναι τα εξής:
- Στάδιο 0 (υποκλινικό ή λανθάνον). Δεν υπάρχουν ορατές αλλαγές στο άκρο, αλλά μπορεί να υπάρχει αίσθημα βάρους ή μούδιασμα. Μπορεί να διαρκέσει μήνες ή και χρόνια πριν εμφανιστούν πιο εμφανή συμπτώματα.
- Στάδιο 1 (αναστρέψιμο). Υπάρχει ήπιο οίδημα που αφήνει εντύπωμα στην πίεση και συνήθως υποχωρεί με την ανύψωση του άκρου. Δεν υπάρχουν μόνιμες βλάβες στους ιστούς.
- Στάδιο 2 (μη αναστρέψιμο με ίνωση). Το οίδημα δεν υποχωρεί με ανύψωση, το δέρμα σκληραίνει και δεν αφήνει πλέον εντύπωμα στην πίεση. Υπάρχει ίνωση και μόνιμη βλάβη στους ιστούς.
- Στάδιο 3 (λεμφοστατική ελεφαντίαση). Το οίδημα είναι πολύ μεγάλο, το άκρο έχει παραμορφωθεί σημαντικά με σκληρό δέρμα και ενδεχομένως ανάπτυξη σαρκωμάτων. Σε προχωρημένες περιπτώσεις μπορεί να προκληθεί λύση του δέρματος και εκροή λεμφικού υγρού.
Αντιμετώπιση Λεμφοιδήματος
Ο μαστολόγος παίζει κρίσιμο ρόλο στη διάγνωση και αντιμετώπιση του λεμφοιδήματος του μαστού, η οποία περιλαμβάνει:
- εξειδικευμένο λεμφικό μασάζ από φυσιοθεραπευτή για την αποσυμφόρηση και απομάκρυνση του λεμφικού υγρού
- χρήση ελαστικών επιδέσμων ή ειδικών καλτσών/γαντιών συμπίεσης για τη μείωση του οιδήματος
- αποφυγή αύξησης βάρους, κυρίως του λιπώδους ιστού, που επιδεινώνει το οίδημα
- άσκηση και κινησιοθεραπεία υπό καθοδήγηση, για διευκόλυνση της λεμφικής παροχέτευσης
- ανάρροπη θέση του πάσχοντος άκρου και χρήση διουρητικής αγωγής, όταν ενδείκνυται
- χειρουργικές τεχνικές σε επιλεγμένες περιπτώσεις
Μετεγχειρητικές Οδηγίες
- εφαρμογή Ολικής Αποσυμφορητικής Θεραπείας που περιλαμβάνει: χειροκίνητη λεμφική παροχέτευση, ελαστική περίδεση, προστασία δέρματος και ασκήσεις κινησιοθεραπείας
- αποφυγή εφαρμογής στενών ρούχων, εσωρούχων και κοσμημάτων στο άκρο που υποβλήθηκε σε επέμβαση
- πραγματοποίηση διαφραγματικών αναπνοών και ασκήσεων με προοδευτικότητα και υπό την καθοδήγηση ιατρού ή φυσικοθεραπευτή
- χρήση μάλαξης λεμφικής παροχέτευσης, εφόσον συστηθεί, ιδιαίτερα μετά από ακτινοθεραπεία
- παρατήρηση του άκρου για σημεία όπως οίδημα, ερυθρότητα ή πόνο και άμεση επικοινωνία με τον ιατρό ή φυσικοθεραπευτή.
- αποφυγή έντονων κινήσεων, άρσης βαρών, οδήγησης ή έντονης γυμναστικής στο πρώτο διάστημα μετά το χειρουργείο.
Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επικοινωνήσετε με την μαστολόγο Δρ. Κουλούρα, Γενικό Χειρουργό με εξειδίκευση στη χειρουργική ογκολογία μαστού και Διευθύντρια της Χειρουργικής Κλινικής Μαστού στο Νοσοκομείο Λητώ. Κλείστε σήμερα το ραντεβού σας και λάβετε ένα εξατομικευμένο θεραπευτικό πλάνο.