Ινοαδένωμα μαστού

Τι είναι το ινοαδένωμα μαστού;

Το ινοαδένωμα μαστού είναι ο πιο συνηθισμένος καλοήθης όγκος στον μαστό. Εμφανίζεται ως κινητή, συμπαγής, ψηλαφητή, σκληρή ή ελαστική μάζα που συνήθως δεν προκαλεί πόνο και μπορεί να γίνεται επώδυνη και πιο έντονα ψηλαφητή πριν την έναρξη της εμμήνου ρύσεως (Ινοαδένωμα μαστού και περίοδος σχετίζονται καθώς οι ορμονικές αλλαγές κατά την έμμηνο ρύση μπορούν να επηρεάσουν το μέγεθος του όγκου). Πιο συγκεκριμένα, πρόκειται για ινοεπιθηλιακούς όγκους, καλά περιγεγραμμένους, με ομαλά όρια που συνήθως εντοπίζονται σε γυναίκες ηλικίας 15 έως 35 ετών.

Μπορεί να έχουν πολλαπλή ανάπτυξη στον ίδιο μαστό ενώ μόνο στο 10-20% των περιπτώσεων εμφανίζονται και στους δύο μαστούς.

Το μέγεθος ενός ινοαδενώματος στήθους μπορεί να κυμαίνεται από μερικά χιλιοστά έως και 15 εκατοστά και ενδέχεται να αυξηθεί κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης, του θηλασμού και της ορμονοθεραπείας. Σταθερό παραμένει συνήθως κατά την εμμηνόπαυση, όταν σημειώνεται μείωση των επιπέδων των ορμονών και ενίοτε εκφυλισμός τους. Γενικότερα, τα ινοαδενώματα είναι συνήθως μικρού μεγέθους και η αντιμετώπισή τους συντηρητική, όμως 0,5-2% αυτών των όγκων μπορεί να παρουσιάσει ταχεία ανάπτυξη.

Πως σχετίζεται ένα ινοαδένωμα με τον καρκίνο του μαστού;

Όταν μια γυναίκα παρουσιάσει ινοαδένωμα στο στήθος της, αυτό δεν συνεπάγεται απαραίτητα αυξημένο κίνδυνο για την εμφάνιση καρκίνου του μαστού. Σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις, κάποια in situ ή διηθητικά καρκινώματα ενδέχεται να αναπτυχθούν εσωτερικά ή περιμετρικά ενός ινοαδενώματος, αλλά για τον ίδιο λόγο που μπορεί να εμφανιστεί καρκίνος σε οποιοδήποτε άλλο σημείο του μαστού.

Σε ποιους τύπους κατατάσσεται ένα ινοαδένωμα μαστού;

Τα ιστολογικά χαρακτηριστικά ενός ινοαδενώματος παίζουν σημαντικό ρόλο στο ενδεχόμενο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού. Ανάλογα με τον κυρίαρχο τύπο κυττάρων που απαρτίζουν τον όγκο, τα ινοαδενώματα διακρίνονται σε απλά, σύνθετα και φυλλοειδείς όγκους.

Όταν το μέγεθος του ινοαδενώματος υπερβαίνει τα 10 εκατοστά, χαρακτηρίζεται ως γιγάντιο ινοαδένωμα, ενώ το ινοαδένωμα που εμφανίζεται σε ηλικίες 10 – 18 ετών ονομάζεται νεανικό.

Στα σύνθετα ινοαδενώματα παρατηρείται σχετικά αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του μαστού. Οι φυλλοειδείς όγκοι αποτελούν μία ξεχωριστή οντότητα που μοιάζει με το ινοαδένωμα, αλλά παρά το γεγονός ότι στη συντριπτική πλειοψηφία είναι καλοήθεις, σε σπάνιες περιπτώσεις ενδέχεται να λάβουν κακοήθη μορφή, όπως το φυλλοειδές κυστεοσάρκωμα. (διαβάστε περισσότερα για τους φυλλοειδείς όγκους μαστού εδώ).

Ποια τα συμπτώματα ινοαδενώματος;

Τα συμπτώματα του ινοαδενώματος συνίστανται σε εμφάνιση ψηλαφητής μάζας στον μαστό με τα εξής χαρακτηριστικά:

• • με σαφή όρια και σφαιρικό ή οβαλ σχήμα, η οποία είναι κινητή και μπορεί να είναι ελαστική ή σκληρή στην υφή
  • συνήθως ανώδυνη, αλλά μπορεί να προκληθεί πόνος ή ευαισθησία, ιδιαίτερα πριν την περίοδο ή σε περιπτώσεις τριβής με το σουτιέν
  • σε μερικές περιπτώσεις το μέγεθός της μπορεί να αυξηθεί γρήγορα και να γίνει πιο επώδυνη, ιδιαίτερα πριν την περίοδο, κατά την εγκυμοσύνη ή τον θηλασμό
  • δεν προκαλεί έκκριση υγρού από τη θηλή

Ποιες είναι οι αιτίες του ινοαδενώματος;

Τα αίτια εμφάνισης αυτού του καλοήθους όγκου είναι άγνωστα ωστόσο θεωρείται ότι για να δημιουργηθεί ένα ινοαδένωμα παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο οι ορμόνες φύλου και ιδιαίτερα η ευαισθησία του μαστού στα οιστρογόνα.

Ο μαστός αποτελείται από αδένες που παράγουν γάλα (τα λόβια) και από σωλήνες που φέρουν το γάλα στη θηλή (γαλακτοφόροι πόροι). Αυτά περιβάλλονται από αδενικό, ινώδη και λιπώδη ιστό. Τα ινοαδενώματα προκύπτουν από τα λόβια του μαστού, και ειδικότερα, όταν οι γαλακτοφόροι πόροι και ο αδενικός ιστός αναπτύσσονται πάνω στο λόβιο και σχηματίζουν έναν συμπαγή όγκο.

Πώς γίνεται η διάγνωση;

Το ινοαδένωμα συχνά εντοπίζεται τυχαία κατά την αυτοεξέταση ή σε προληπτικό έλεγχο (π.χ. κατά τη μαγνητική τομογραφία μαστών για την αξιολόγηση κάποιου άλλου ογκιδίου), καθώς στο αρχικό στάδιο μπορεί να μην προκαλεί συμπτώματα. Η διάγνωση, ωστόσο, για τον εντοπισμό του περιλαμβάνει:

• κλινική εξέταση μαστού
• υπερηχογράφημα μαστού
• μαστογραφία
• βιοψία με χρήση λεπτής βελόνης (FNA) ή με κόπτουσα βελόνη (core biopsy) σε περιπτώσεις όπου υπάρχει υποψία

Ινοαδένωμα μαστού: Θεραπεία και παρακολούθηση

Στην περίπτωση που το υπερηχογράφημα και η διαδερμική βιοψία επιβεβαιώσουν την καλοήθεια του ογκιδίου και εφόσον αυτό δεν παρουσιάσει αύξηση του μεγέθους του ή αλλαγή της μορφολογίας του, η αντιμετώπισή του μπορεί να είναι συντηρητική, με υπερηχογραφικούς και περιοδικούς κλινικούς ελέγχους.

Για μικρά ινοαδενώματα που ανιχνεύονται για πρώτη φορά, ακόμα και αν η βιοψία επιβεβαιώσει την καλοήθη φύση τους, συνιστάται να παρακολουθούνται για διάστημα τεσσάρων εξαμήνων. Εάν οι διαστάσεις και η μορφολογία τους παραμείνουν αμετάβλητα, η παρακολούθηση συνεχίζεται σύμφωνα με τον προληπτικό έλεγχο που αντιστοιχεί στην ηλικία της ασθενούς.

Σε περίπτωση που διαπιστωθεί αύξηση του ινοαδενώματος ή προκύψει κλινική ή απεικονιστική υποψία κακοήθειας, είναι απαραίτητη η επανεξέταση με βιοψία, χρησιμοποιώντας λεπτή ή κόπτουσα βελόνη.

Ινοαδένωμα και χειρουργείο: πότε γίνεται αφαίρεση;

Ο μαστολόγος είναι ο ειδικός ιατρός που διαγιγνώσκει και σχεδιάζει την κατάλληλη θεραπεία, προσαρμόζοντας την αντιμετώπιση στις ανάγκες κάθε ασθενούς. Χειρουργική αφαίρεση για ένα ινοαδένωμα ενδείκνυται όταν:

• το μέγεθός του αυξάνεται σημαντικά ή έχει αυξηθεί κατά 20% από τις αρχικές του διαστάσεις (Ινοαδένωμα που μεγαλώνει πάνω από 3-4 εκ.)
• υπάρχει ταχεία ανάπτυξη που εγείρει την υποψία για φυλλοειδή όγκο
• έχει επιβεβαιωθεί από τη βιοψία ότι πρόκειται για σύνθετο ινοαδένωμα
• η βιοψία είναι ανεπαρκής
• είναι κλινικά είναι ακίνητο

Το χειρουργείο για την αφαίρεση είναι σχετικά απλό και μπορεί να γίνει με τοπική ή γενική αναισθησία. Συνήθως επιλέγεται η αφαίρεση μέσω μικρής τομής στη θηλή, εφόσον η θέση του όγκου το επιτρέπει, ώστε να επιτευχθεί το καλύτερο δυνατό αισθητικό αποτέλεσμα. Εάν το ινοαδένωμα δεν είναι ψηλαφητό, πραγματοποιείται προεγχειρητικός εντοπισμός και σήμανση με τη χρήση συρμάτινου οδηγού.

Σε γενικές γραμμές, η επέμβαση για την αφαίρεση του ινοαδενώματος είναι ρουτίνας και η ασθενής μπορεί να επιστρέψει στο σπίτι της το ίδιο απόγευμα ενώ η ανάρρωσή της είναι σύντομη.

Συμπέρασμα

Το ινοαδένωμα μαστού είναι γενικά καλοήθης όγκος με καλή πρόγνωση. Οι γυναίκες με ινοαδενώματα πρέπει να πραγματοποιούν τακτικούς ελέγχους τόσο κλινικούς και απεικονιστικούς ελέγχους ώστε να εντοπίζεται εγκαίρως οποιαδήποτε αλλαγή. Σε κάποιες περιπτώσεις είναι πιθανό να προκύψουν νέα ινοαδενώματα στον μαστό που έχει ήδη υποβληθεί σε επέμβαση.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ένα ινοαδένωμα που εμφανίζεται για πρώτη φορά μετά τα 40 ή στα 50 έτη δεν είναι σύνηθες, ως εκ τούτου είναι αναγκαίο να διερευνάται κάθε όγκος που εμφανίζεται σε αυτή την ηλικιακή ομάδα. Το ίδιο ισχύει και για τις γυναίκες στην εμμηνόπαυση. Για κάθε νέο εύρημα κατά την αυτοεξέταση ή τον προληπτικό έλεγχο των μαστών, θα πρέπει να απευθύνονται σε ειδικό χειρουργό μαστού για να αποκλειστεί κάθε υποψία για κακοήθεια. Η αφαίρεση ενός ινοαδενώματος, εφόσον χρειαστεί, είναι μία πολύ απλή επέμβαση.

Η μαστολόγος Δρ. Ανδριάνα Κουλούρα είναι Γενικός Χειρουργός με εξειδίκευση στη χειρουργική ογκολογία μαστού και Διευθύντρια της Χειρουργικής Κλινικής Μαστού στο Νοσοκομείο Λητώ. Πραγματοποιήστε την επικοινωνία σας, κλείστε το ραντεβού σας και λάβετε εξατομικευμένη ενημέρωση για τη διάγνωση, τις διαθέσιμες θεραπείες και το κόστος αυτών.